Της Ελένης Νάτση
Πνευματική υγεία, εγκεφαλική δραστηριότητα και διατροφή: υπάρχει άραγε σύνδεση;
Έχει αποδειχθεί ότι συγκεριμένα θρεπτικά συστατικά είναι αναγκαία για την ομαλή εγκεφαλική δραστηριότητα και την πνευματική υγεία.
Έχει αποδειχθεί ότι συγκεριμένα θρεπτικά συστατικά είναι αναγκαία για την ομαλή εγκεφαλική δραστηριότητα και την πνευματική υγεία.
Η παραπάνω διατύπωση «ανοίγει» ένα μεγάλο πεδίο επιστημονικής συζήτησης και έρευνας.
Γίνεται πλέον λόγος για έναν νέο επιστημονικό κλάδο που περιλαμβάνει την διατροφική νευροεπιστήμη, την διατροφική θεραπεία και συμβουλευτική. Σε οποιαδήποτε περίπτωση ένα είναι σίγουρο: η επιλογή της κατάλληλης διατροφής ως μέσο θεραπείας για τον κάθε άνθρωπο οφείλει να είναι εξατομικευμένη και πολυπαραγοντική.
Οι έρευνες για την θεραπεία διαταραχών μέσω της κατάλληλης διατροφής ξεκίνησαν κυρίως την δεκαετία του ‘70 και ‘80 και μετά σταμάτησαν. Οι λόγοι είναι κυρίως τρεις:
1. Οι φαρμακευτικές εταιρίες δεν χρηματοδοτούσαν επιστήμονες για την ανάπτυξη τέτοιου είδους θεραπειών
2. Παρά τις αναμφισβήτητες παρενέργειες που έχουν τα φάρμακα στον ανθρώπινο οργανισμό, υπάρχει έλλειψη γνώσης γύρω από την χρησιμοποίηση συμπληρωμάτων διατροφής και θρεπτικών συστατικών ώς μέσο θεραπείας
3. Η έκδηλη, εν πολλοίς απροθυμία των επαγγελματιών υγείας να ασχοληθούν με το θέμα (Lakhan & Vieira: 2008).
Παρ’ όλα αυτά, ένας νέος κλάδος πλέον έχει αρχίσει να αναδύεται, τοποθετώντας εαυτόν αν όχι στο επίκεντρο, τουλάχιστον στον τομέα ενδιαφερόντων των επιστημόνων: ο λόγος για την λεγόμενη διατροφική νευροεπιστήμη.
Η δυτική βιοϊατρική προσεγγίζει την εμφάνιση και την ανάπτυξη των πνευματικών διαταραχών μονάχα μέσω της γενετικής κι όχι ως αποτέλεσμα διατροφικών συνηθειών. Πέραν αυτού, η κουλτούρα της ταχύτητας και των θαυματουργών χαπιών που θεραπεύουν γρήγορα, εκτός το ότι είναι λαναθασμένη εξ’ αρχής έρχεται σ’αντίθεση με την «κουλτούρα» της θεραπείας μέσω της διατροφής που απαιτεί χρόνο και μελέτη με φυσικά και μόνιμα όμως αποτελέσματα για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Μια αποτελεσματική θεραπεία μέσω της κατάλληλης διατροφής, «χτυπά» αποτελεσματικά πνευματικές διαταραχές αλλά μειώνει και τις παρενέργειες της λήψης ψυχοφαρμάκων, ενώ είναι αναγκαία και στις περιπτώσεις αποτοξίνωσης από ουσίες.
Γίνεται πλέον λόγος για έναν νέο επιστημονικό κλάδο που περιλαμβάνει την διατροφική νευροεπιστήμη, την διατροφική θεραπεία και συμβουλευτική. Σε οποιαδήποτε περίπτωση ένα είναι σίγουρο: η επιλογή της κατάλληλης διατροφής ως μέσο θεραπείας για τον κάθε άνθρωπο οφείλει να είναι εξατομικευμένη και πολυπαραγοντική.
Οι έρευνες για την θεραπεία διαταραχών μέσω της κατάλληλης διατροφής ξεκίνησαν κυρίως την δεκαετία του ‘70 και ‘80 και μετά σταμάτησαν. Οι λόγοι είναι κυρίως τρεις:
1. Οι φαρμακευτικές εταιρίες δεν χρηματοδοτούσαν επιστήμονες για την ανάπτυξη τέτοιου είδους θεραπειών
2. Παρά τις αναμφισβήτητες παρενέργειες που έχουν τα φάρμακα στον ανθρώπινο οργανισμό, υπάρχει έλλειψη γνώσης γύρω από την χρησιμοποίηση συμπληρωμάτων διατροφής και θρεπτικών συστατικών ώς μέσο θεραπείας
3. Η έκδηλη, εν πολλοίς απροθυμία των επαγγελματιών υγείας να ασχοληθούν με το θέμα (Lakhan & Vieira: 2008).
Παρ’ όλα αυτά, ένας νέος κλάδος πλέον έχει αρχίσει να αναδύεται, τοποθετώντας εαυτόν αν όχι στο επίκεντρο, τουλάχιστον στον τομέα ενδιαφερόντων των επιστημόνων: ο λόγος για την λεγόμενη διατροφική νευροεπιστήμη.
Η δυτική βιοϊατρική προσεγγίζει την εμφάνιση και την ανάπτυξη των πνευματικών διαταραχών μονάχα μέσω της γενετικής κι όχι ως αποτέλεσμα διατροφικών συνηθειών. Πέραν αυτού, η κουλτούρα της ταχύτητας και των θαυματουργών χαπιών που θεραπεύουν γρήγορα, εκτός το ότι είναι λαναθασμένη εξ’ αρχής έρχεται σ’αντίθεση με την «κουλτούρα» της θεραπείας μέσω της διατροφής που απαιτεί χρόνο και μελέτη με φυσικά και μόνιμα όμως αποτελέσματα για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Μια αποτελεσματική θεραπεία μέσω της κατάλληλης διατροφής, «χτυπά» αποτελεσματικά πνευματικές διαταραχές αλλά μειώνει και τις παρενέργειες της λήψης ψυχοφαρμάκων, ενώ είναι αναγκαία και στις περιπτώσεις αποτοξίνωσης από ουσίες.
Διατροφή και εγκεφαλική δραστηριότητα
Αντικαταθλιπτικά χάπια, προϊόντα που περιέχουν καφεΐνη και ταυρίνη διαφημίζονται,συχνά- πυκνά ως ενισχυτικά της εγκεφαλικής δραστηριότητας. Σε ό, τι αφορά ειδικά στα λεγόμενα ενεργειακά ποτά (energy drinks), η πραγματικότητα είναι ότι δεν υπάρχουν σαφείς επιστημονικές αποδείξεις που να συνδέουν άρρηκτα την κατανάλωση τέτοιων ποτών με την ενισχυμένη εγκεφαλική δραστηριότητα.
Έρευνες των τελευταίων 20 ετών έχουν δείξει ότι η ανισορροπία σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά όπως αντιοξειδωτικά, θειαμίνη, αμινοξέα, λιπαρά οξέα, σύνθετους υδατάνθρακες, ορισμένους μονοσακχαρίτες, βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία στο σώμα επηρεάζουν τη νοητική μας ανάπτυξη.
Υπάρχουν πέντε νευροδιαβιβαστές που συνδέονται με τα τρόφιμα που συνήθως καταναλώνουμε: σεροτονίνη, ντοπαμίνη, νορεπινεφρίνη,ισταμίνη, και ακετυλοχολίνη.
Τα αμινοξέα είναι οι δομικοί λίθοι των νευροδιαβιβαστών και οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β μαζί με τα ανόργανα συστατικά συμβάλλουν στην παραγωγή τους, βελτιώνουν την εγκεφαλική δραστηριότητα και προστατεύουν από βλάβες του εγκεφάλου. Επίσης τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι δομικά συστατικά της κυτταρικής μεμβράνης των νευρικών κυττάρων και μέρος του έλυτρου μυελίνης (Kandel, Schwartz, Jessel: 2000).
Συνεπώς, η κακή διατροφή, η ανεπαρκής πρόσληψη υγρών, η κατάχρηση διάφορων ουσιών και η εξάρτηση από χημικές ουσίες μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή, τη λειτουργία και την προστασία των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο.
Εάν ο νευροδιαβιβαστής περιορίζεται η ροή πληροφοριών σταματά μ’ αποτέλεσμα να προκαλούνται αξιοσημείωτες αλλαγές στη διάθεση, την όρεξη και φυσικά προβλήματα στις νοητικές λειτουργίες όπως ελλειματική συγκέντρωση (ADA: 2006, p. 7-8).
Τα αντιοξειδωτικά βοηθούν τον οργανισμό να εξουδετερώσει τις ψυχοτρόπες ουσίες μέσω του μεταβολισμού των φαρμάκων και προστατεύουν τους νευροδιαβιβαστές μας.
Επομένως, οι διαταραχές στη νοητική ανάπτυξη συχνά συνδέονται με τη διατροφή.
Για παράδειγμα, οργανικά σύνδρομα του εγκεφάλου οφείλονται στην έλλειψη θειαμίνης (βιταμίνη Β1) ενώ βλάβη στον εγκέφαλο από αλκοόλ (ADA: 2006, σ.41) ή έλλειψη μαγνησίου και βιταμίνης Β6 έχουν συνδεθεί με τον αυτισμό (Martineau J: 1985). Και επίσης, μειωμένη πνευματική λειτουργία, όπως διαταραχές λόγου και ακοής στα βρέφη και τα παιδιά έχουν συσχετιστεί με την έλλειψη ιωδίου κατά την εγκυμοσύνη και τη γαλουχία
(Zimmermann: 2008).
Έρευνες των τελευταίων 20 ετών έχουν δείξει ότι η ανισορροπία σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά όπως αντιοξειδωτικά, θειαμίνη, αμινοξέα, λιπαρά οξέα, σύνθετους υδατάνθρακες, ορισμένους μονοσακχαρίτες, βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία στο σώμα επηρεάζουν τη νοητική μας ανάπτυξη.
Υπάρχουν πέντε νευροδιαβιβαστές που συνδέονται με τα τρόφιμα που συνήθως καταναλώνουμε: σεροτονίνη, ντοπαμίνη, νορεπινεφρίνη,ισταμίνη, και ακετυλοχολίνη.
Τα αμινοξέα είναι οι δομικοί λίθοι των νευροδιαβιβαστών και οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β μαζί με τα ανόργανα συστατικά συμβάλλουν στην παραγωγή τους, βελτιώνουν την εγκεφαλική δραστηριότητα και προστατεύουν από βλάβες του εγκεφάλου. Επίσης τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι δομικά συστατικά της κυτταρικής μεμβράνης των νευρικών κυττάρων και μέρος του έλυτρου μυελίνης (Kandel, Schwartz, Jessel: 2000).
Συνεπώς, η κακή διατροφή, η ανεπαρκής πρόσληψη υγρών, η κατάχρηση διάφορων ουσιών και η εξάρτηση από χημικές ουσίες μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή, τη λειτουργία και την προστασία των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο.
Εάν ο νευροδιαβιβαστής περιορίζεται η ροή πληροφοριών σταματά μ’ αποτέλεσμα να προκαλούνται αξιοσημείωτες αλλαγές στη διάθεση, την όρεξη και φυσικά προβλήματα στις νοητικές λειτουργίες όπως ελλειματική συγκέντρωση (ADA: 2006, p. 7-8).
Τα αντιοξειδωτικά βοηθούν τον οργανισμό να εξουδετερώσει τις ψυχοτρόπες ουσίες μέσω του μεταβολισμού των φαρμάκων και προστατεύουν τους νευροδιαβιβαστές μας.
Επομένως, οι διαταραχές στη νοητική ανάπτυξη συχνά συνδέονται με τη διατροφή.
Για παράδειγμα, οργανικά σύνδρομα του εγκεφάλου οφείλονται στην έλλειψη θειαμίνης (βιταμίνη Β1) ενώ βλάβη στον εγκέφαλο από αλκοόλ (ADA: 2006, σ.41) ή έλλειψη μαγνησίου και βιταμίνης Β6 έχουν συνδεθεί με τον αυτισμό (Martineau J: 1985). Και επίσης, μειωμένη πνευματική λειτουργία, όπως διαταραχές λόγου και ακοής στα βρέφη και τα παιδιά έχουν συσχετιστεί με την έλλειψη ιωδίου κατά την εγκυμοσύνη και τη γαλουχία
(Zimmermann: 2008).
Διατροφή και πνευματική υγεία
Η διατροφική συμπεριφορά έχει πρόσφατα συνδεθεί με ψυχιατρικές παθήσεις, είτε ως αίτιο ή ως μέρος της θεραπείας.
Ψυχικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, μετατραυματικό στρες (PTSD) σχιζοφρένεια και η διπολική κατάθλιψη έχουν επιπτώσεις στην διατροφική μας συμπεριφορά (συνήθως υπερκατανάλωση ή υποκατανάλωση τροφής).
Επιπλέον, οι διατροφικές διαταραχές συνδέονται με διαταραχές της προσωπικότητας, όπως η οριακή διαταραχή προσωπικότητας, η εξαρτημένη διαταραχή προσωπικότητας και η αποφευκτική διαταραχή της προσωπικότητας.
Η έλλειψη ορισμένων θρεπτικών συστατικών συμβάλλει στην ανάπτυξη των ψυχικών διαταραχών. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, οι πιο κοινές διατροφικές ανεπάρκειες σε ασθενείς που πάσχουν από ψυχικές διαταραχές είναι έλλειψη σε Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, μεταλλικά στοιχεία και αμινοξέα.
Αυτές οι θρεπτικές ουσίες μπορεί να μειώσoυν τόσο τα συμπτώματα όσο και τις παρενέργειες των ψυχοφαρμάκων στους ασθενείς. Παρενέργειες των φαρμάκων αυτών είναι εξωπυραμιδικές και άλλες όπως ξηροστομία, αύξηση βάρους, δυσκοιλιότητα, κλπ. Μια καλή διατροφική παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να πολεμήσει τις παρενέργειες και να παραμείνει στην φαρμακευτική αγωγή του (Lakhan & Vieira: 2008).
Ορισμένες θρεπτικές ουσίες είναι απαραίτητες για τους νευροδιαβιβαστές που ρυθμίζουν τη διάθεσή μας. Πρωτεΐνες και αμινοξέα, υδατάνθρακες που αυξάνουν την μεταφορά ευεργετικών πρωτεΐνών στον εγκέφαλο, και ορισμένα λίπη τα οποία καθίστανται συστατικά των προστατευτικών μεμβρανών των κυττάρων του εγκεφάλου, ελέγχουν πολλές διαδικασίες.
• Η έλλειψη σε θειαμίνη οδηγεί σε ερεθιστικότητα και κατάθλιψη.
• Η ανεπάρκεια σιδήρου οδηγεί σε δυσκολία στη συγκέντρωση και προκαλεί κακή διάθεση.
• Η έλλειψη των βιταμινών Β6 και Β12 μπορεί να προκαλέσει ακραίες αλλαγές στην ψυχική κατάσταση και κατάθλιψη.
• Έλλειψη σε φυλλικό οξύ οδηγεί σε κατάθλιψη, απάθεια, κόπωση, ελλειματικό ύπνο και κακή συγκέντρωση.
Επιπλέον, διατροφικές συνήθειες, όπως η κατανάλωση πρωινού ή μη λήψη των καθιερωμένων, μέσα στην μέρα γευμάτων επηρεάζουν την ψυχική μας κατάσταση.
Τα κοινά θρεπτικά συστατικά για θεραπεία είναι η τρυπτοφάνη, τυροσίνη, Ωμέγα3 λιπαρά οξέα, φολικό οξύ, βιταμίνες Β, μαγνήσιο, βιταμίνη C, ταυρίνη και λεκιθίνη.
Ψυχικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, μετατραυματικό στρες (PTSD) σχιζοφρένεια και η διπολική κατάθλιψη έχουν επιπτώσεις στην διατροφική μας συμπεριφορά (συνήθως υπερκατανάλωση ή υποκατανάλωση τροφής).
Επιπλέον, οι διατροφικές διαταραχές συνδέονται με διαταραχές της προσωπικότητας, όπως η οριακή διαταραχή προσωπικότητας, η εξαρτημένη διαταραχή προσωπικότητας και η αποφευκτική διαταραχή της προσωπικότητας.
Η έλλειψη ορισμένων θρεπτικών συστατικών συμβάλλει στην ανάπτυξη των ψυχικών διαταραχών. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, οι πιο κοινές διατροφικές ανεπάρκειες σε ασθενείς που πάσχουν από ψυχικές διαταραχές είναι έλλειψη σε Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, μεταλλικά στοιχεία και αμινοξέα.
Αυτές οι θρεπτικές ουσίες μπορεί να μειώσoυν τόσο τα συμπτώματα όσο και τις παρενέργειες των ψυχοφαρμάκων στους ασθενείς. Παρενέργειες των φαρμάκων αυτών είναι εξωπυραμιδικές και άλλες όπως ξηροστομία, αύξηση βάρους, δυσκοιλιότητα, κλπ. Μια καλή διατροφική παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να πολεμήσει τις παρενέργειες και να παραμείνει στην φαρμακευτική αγωγή του (Lakhan & Vieira: 2008).
Ορισμένες θρεπτικές ουσίες είναι απαραίτητες για τους νευροδιαβιβαστές που ρυθμίζουν τη διάθεσή μας. Πρωτεΐνες και αμινοξέα, υδατάνθρακες που αυξάνουν την μεταφορά ευεργετικών πρωτεΐνών στον εγκέφαλο, και ορισμένα λίπη τα οποία καθίστανται συστατικά των προστατευτικών μεμβρανών των κυττάρων του εγκεφάλου, ελέγχουν πολλές διαδικασίες.
• Η έλλειψη σε θειαμίνη οδηγεί σε ερεθιστικότητα και κατάθλιψη.
• Η ανεπάρκεια σιδήρου οδηγεί σε δυσκολία στη συγκέντρωση και προκαλεί κακή διάθεση.
• Η έλλειψη των βιταμινών Β6 και Β12 μπορεί να προκαλέσει ακραίες αλλαγές στην ψυχική κατάσταση και κατάθλιψη.
• Έλλειψη σε φυλλικό οξύ οδηγεί σε κατάθλιψη, απάθεια, κόπωση, ελλειματικό ύπνο και κακή συγκέντρωση.
Επιπλέον, διατροφικές συνήθειες, όπως η κατανάλωση πρωινού ή μη λήψη των καθιερωμένων, μέσα στην μέρα γευμάτων επηρεάζουν την ψυχική μας κατάσταση.
Τα κοινά θρεπτικά συστατικά για θεραπεία είναι η τρυπτοφάνη, τυροσίνη, Ωμέγα3 λιπαρά οξέα, φολικό οξύ, βιταμίνες Β, μαγνήσιο, βιταμίνη C, ταυρίνη και λεκιθίνη.
Οι καλύτερες τροφές για τον εγκέφαλο
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Διαιτολόγων: «Η διατροφική θεραπεία είναι μια μέθοδος συστηματικής επίλυσης προβλημάτων που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των προβλημάτων συνδεόμενων με την διατροφή και με στόχο την παροχή ασφαλούς και αποτελεσματικής θεραπείας μέσω της κατάλληλης διατροφής από τους διαιτολόγους».
Τα τέσσερα βήματα της διατροφικής θεραπείας είναι:
1. Διατροφική αξιολόγηση
2. Διατροφική Διάγνωση
3. Διατροφική Παρέμβαση
4. Διατροφική Παρακολούθηση.
Ωστόσο, όπως είπαμε, η αλλαγή στον τρόπο ζωής πάντα χρειάζεται προκειμένου να αλλάξει κάποιος διατροφικές συνήθειες, όπως επαρκής ύπνος, άσκηση και πρόσληψη υγρών (ADA:. 2006, σ.99).
Ακολουθεί μια λίστα με γενικές πληροφορίες σχετικά με χρήσιμες τροφές/ διατροφικές ενέργειες για τον εγκέφαλο.
Ενυδάτωση και λειτουργία του εγκεφάλου
Τα υγρά του σώματος πρέπει πάντα να αναπληρώνονται. Ωστόσο,μια υπερβολικά γρήγορη επανυδάτωση μπορεί να προκαλέσει μια ταχεία εισροή του νερού που με την σειρά της να οδηγήσει σε εγκεφαλικό οίδημα. Η πρόσληψη νερού είναι κρίσιμη για τη ζωή, την θερμορύθμιση και την κυτταρική λειτουργία.
Ακόμη και ήπια αφυδάτωση προκαλεί επιπτώσεις στη διάθεση και τις νοητικές λειτουργίες, όπως σύγχυση, δυσκολία συγκέντρωσης, άγχος, άνοια. (Kanarek & Lieberman ed.: 2011)
Τα τέσσερα βήματα της διατροφικής θεραπείας είναι:
1. Διατροφική αξιολόγηση
2. Διατροφική Διάγνωση
3. Διατροφική Παρέμβαση
4. Διατροφική Παρακολούθηση.
Ωστόσο, όπως είπαμε, η αλλαγή στον τρόπο ζωής πάντα χρειάζεται προκειμένου να αλλάξει κάποιος διατροφικές συνήθειες, όπως επαρκής ύπνος, άσκηση και πρόσληψη υγρών (ADA:. 2006, σ.99).
Ακολουθεί μια λίστα με γενικές πληροφορίες σχετικά με χρήσιμες τροφές/ διατροφικές ενέργειες για τον εγκέφαλο.
Ενυδάτωση και λειτουργία του εγκεφάλου
Τα υγρά του σώματος πρέπει πάντα να αναπληρώνονται. Ωστόσο,μια υπερβολικά γρήγορη επανυδάτωση μπορεί να προκαλέσει μια ταχεία εισροή του νερού που με την σειρά της να οδηγήσει σε εγκεφαλικό οίδημα. Η πρόσληψη νερού είναι κρίσιμη για τη ζωή, την θερμορύθμιση και την κυτταρική λειτουργία.
Ακόμη και ήπια αφυδάτωση προκαλεί επιπτώσεις στη διάθεση και τις νοητικές λειτουργίες, όπως σύγχυση, δυσκολία συγκέντρωσης, άγχος, άνοια. (Kanarek & Lieberman ed.: 2011)
Πρωινό / Καθημερινά Γεύματα. Η λήψη πρωινού βελτιώνει τη διάθεση και τις νοτικές λειτουργίες σημαντικά σε σχέση με την μη λήψη του. (Kanarek & Lieberman ed.: 2011).
Τα καθιερωμένα γεύματα μέσα στην ημέρα πρέπει να λαμβάνονται κανονικά.
Ψάρια και κυρίως ο σολομός απαραίτητα στην διατροφή μας: περιέχουν ωμέγα-3 και ωμέγα-6λιπαρά οξέα.
Ελαιόλαδο: Το ελαιόλαδο περιέχει μονοακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία είναι δομικά συστατικά της μεμβράνης των νευρικών κυττάρων και συστατικό του ελύτρου
μυελίνης.
Αυγά: ακετυλοχολίνη, βιταμίνες, σεροτονίνη (ADA: 2006).
Κακάο σε σπόρους (σοκολάτα), καφές, μπρόκολο, μούρα, κρασί: Αντιοξειδωτικά.
Ξηροί καρποί Λιπαρά οξέα και βιταμίνες Β συνεισφέρουν σημαντικά στην ομαλή δραστηριότητα του νευρικού συστήματος. Μείωση της θειαμίνης (βιταμίνη Β1) προκαλεί εγκεφαλοπάθεια και το σύνδρομο Korsakoff. Η απουσία της βιταμίνης Β12 προκαλεί μεγαλοβλαστική αναιμία (Kandel, Schwartz, Jessel: 2000).
Λαχανικά και φρούτα υδατάνθρακες, βιταμίνες, αντιοξειδωτικά.
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Ελένη Νάτση
Τα καθιερωμένα γεύματα μέσα στην ημέρα πρέπει να λαμβάνονται κανονικά.
Ψάρια και κυρίως ο σολομός απαραίτητα στην διατροφή μας: περιέχουν ωμέγα-3 και ωμέγα-6λιπαρά οξέα.
Ελαιόλαδο: Το ελαιόλαδο περιέχει μονοακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία είναι δομικά συστατικά της μεμβράνης των νευρικών κυττάρων και συστατικό του ελύτρου
μυελίνης.
Αυγά: ακετυλοχολίνη, βιταμίνες, σεροτονίνη (ADA: 2006).
Κακάο σε σπόρους (σοκολάτα), καφές, μπρόκολο, μούρα, κρασί: Αντιοξειδωτικά.
Ξηροί καρποί Λιπαρά οξέα και βιταμίνες Β συνεισφέρουν σημαντικά στην ομαλή δραστηριότητα του νευρικού συστήματος. Μείωση της θειαμίνης (βιταμίνη Β1) προκαλεί εγκεφαλοπάθεια και το σύνδρομο Korsakoff. Η απουσία της βιταμίνης Β12 προκαλεί μεγαλοβλαστική αναιμία (Kandel, Schwartz, Jessel: 2000).
Λαχανικά και φρούτα υδατάνθρακες, βιταμίνες, αντιοξειδωτικά.
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Ελένη Νάτση
Πηγή: Το παρόν κείμενο είναι μετάφραση του αγγλικού άρθρου “Nutrition, Cognition and Mental Health: Looking for links.”
Φωτογραφίες: www.wyldeabouthealth.com , www.zmescience.com και mindspiner.blogspot.gr
RSS Feed